Rau ranh có quanh năm, nhưng ra tết rau ngon nhất vì tiết trời còn mát, rau còn rất ngọt. Loài rau này thích mọc dưới bóng râm. Theo ông Dũ Văn Tài – Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tam Lãnh: “Rau ranh thường mọc ở các vùng rừng núi của Tam Lãnh. Rau ranh mọc nhiều hơn và ngon hơn khoảng từ tháng 1 đến tháng 4 dương lịch, bởi vì mùa này khí trời mát, hơi ẩm cao là điều kiện thuận lợi cho cây sinh sôi và phát triển”.

Rau ranh sẽ mướt hơn nếu ở nơi ẩm ướt. Lá cây to bằng lá chè, lá non trơn bóng, vò nát có nhớt và mùi hơi chua. Khi lá rau còn non, có màu xanh hoặc màu đồng, đỏ nhạt; khi già chuyển sang xanh đậm. Rau có vị nhẫn, lần đầu hơi khó ăn, ăn không quen có thể bị say nhẹ nhưng quen rồi lại thấy ghiền. Loài rau này mọc hoang dại trong núi rừng, không chịu tác động của phân bón, hóa chất nên rất sạch. Cây thân gỗ, cao hơn nửa mét, gốc to bằng cổ tay, có nhiều nhánh mọc thẳng đứng. Mỗi cành ra từ 2 đến 5 năm lá non, mỗi lá dài 5-8 cm. 

Trước đây trên những cánh rừng phía tây Quảng Nam như Bắc Trà My, Nam Trà My, Tây Giang rau ranh nhiều. Song, khi cây gỗ keo tràm có giá trị kinh tế, người dân phát dọn, đốt cháy lấy đất trồng khiến rau chết dần. Những cánh rừng gần khu dân cư nay chỉ còn sót lại một vài nơi rau ranh mọc, để hái được nhiều phải đi xa hơn.

Rau ranh là món ăn truyền thống của người Cor, có thể nấu với thịt heo, thịt bò. Rau ranh có thể chế biến nhiều món ăn kèm. Ngon nhất là rau ranh nấu canh ốc đá. Nấu canh mì tôm rau ranh đơn giản nhưng cũng ngon không thua gì. Theo dân gian, rau ranh có vị hơi đắng, tính bình, thanh nhiệt nên các mẹ bỉm sữa hay dùng làm món ăn để tăng lượng sữa cho em bé rất hiệu quả. Ngày nay, nếu không có điều kiện lên núi chỉ cần ghé các chợ tại Tam Kỳ thỉnh thoảng ta bắt gặp các hàng rau ghim bày bán các lọn rau ranh. Giá mỗi bó tùy theo mùa nhưng cũng dao động từ hai mươi đến năm mươi ngàn đồng.

Cuối hè này có dịp lên Tam Lãnh, tôi sẽ vào rừng tìm hái những cành rau ranh đẹp nhất, mang về làm quà tặng của núi rừng gửi bà con và đối với các con tôi, làm món mì tôm rau ranh cho chúng ăn và kể chúng nghe những câu chuyện của núi rừng quê tôi, hi vọng bọn chúng sẽ thêm trân quý và yêu cây xanh hơn./.